Vraag advies aan je bedrijfsarts vóórdat je zwanger kunt worden.

Werk je met zware metalen of metaalverbindingen? En heb je een kinderwens? Maak dan een afspraak met de bedrijfsarts, vóórdat je stopt met anticonceptie. Dat kun je het beste ruim van te voren doen; minimaal 3 maanden vóórdat je zwanger kunt worden. Dit geldt ook voor aanstaande vaders (of zaaddonoren) die werken met zware metalen of metaalverbindingen.
Heb je geen bedrijfsarts? Neem dan contact op met je huisarts, verloskundige, gynaecoloog of werkgever.
 

De gevolgen van zware metalen en metaalverbindingen voor de zwangerschap verschillen per persoon. Daarom is persoonlijk advies erg belangrijk.
 

Wat zijn zware metalen en metaalverbindingen en waar worden ze gebruikt?
Zware metalen zijn bijvoorbeeld cadmium, kwik, lood, nikkel, mangaan en chroom. Metaalverbindingen zijn bijvoorbeeld cadmiumchloride, kwikdichloride en loodchromaat. Deze stoffen worden vaak gebruikt in de metaalindustrie. Bijvoorbeeld bij het lassen of loodgieterswerk, of bij de productie van accu’s. In sommige beroepen wordt veel gewerkt met deze stoffen. Denk daarbij aan beroepen zoals lasser, gereedschapsmaker, metaalbewerker, medewerker accufabriek of medewerker in de chemische industrie of metaalindustrie.
Staat jouw beroep er niet bij? En twijfel je of je in contact kunt komen met zware metalen of metaalverbindingen? Neem dan contact op met je bedrijfsarts, werkgever, huisarts of verloskundige.

Voor de zwangerschap
Als je werkt met zware metalen of metaalverbindingen kan dat gevolgen hebben voor je vruchtbaarheid. Het kan zijn dat je minder makkelijk zwanger wordt. Het kan ook gevolgen hebben voor de vruchtbaarheid van mannen.

Je zwangerschap en de baby
Als je tijdens de zwangerschap in contact komt met zware metalen of metaalverbindingen, kan dit schadelijk zijn voor je ongeboren kind. Vooral lood en methylkwik zijn erg schadelijk.

Wat kun je doen om de risico’s kleiner te maken?
Het beste is om al voordat je zwanger kunt worden niet (of zo min mogelijk) in contact te komen met zware metalen of metaalverbindingen. Misschien moet je werk daarvoor worden aangepast.
Ga zo vroeg mogelijk naar de bedrijfsarts. Het liefst ongeveer 3 maanden voordat je van plan bent te stoppen met anticonceptie. Je werk kan dan op tijd worden aangepast. Op het open spreekuur kun je terecht met vragen. Wat je met de bedrijfsarts bespreekt valt onder medisch geheim.
Je kunt het advies van de bedrijfsarts zo nodig bespreken met je werkgever. Bespreek met je bedrijfsarts op welke manier je dat het beste kunt doen.
 

Wat kun je nog meer doen?

•    Werk zo hygiënisch en veilig mogelijk.
•    Zorg voor een schone werkplek en draag schone werkkleding.
•    Eet en drink niet op je werkplek, maar in een aparte ruimte zoals een kantine.
•    Was na het werk goed je handen.
•    Zoek uit wat de risicovolle werkzaamheden zijn.
•    Laat je goed uitleggen hoe je zo veilig mogelijk kunt werken.
•    Werk met goede ventilatie en beschermingsmiddelen.
•    Kijk op het etiket van de producten waarmee je werkt, of er schadelijke stoffen in zitten.
•    Van alle schadelijke stoffen is bepaald met hoeveel daarvan je maximaal in aanraking mag komen. Dat worden ‘grenswaarden’ genoemd. Informeer hiernaar bij je bedrijfsarts.
 

Heb je vragen over jouw persoonlijke situatie? Vraag advies aan de bedrijfsarts of arbodeskundige (met deskundigheid op terrein van schadelijke  stoffen). Heb je geen bedrijfsarts? Ga dan naar de huisarts of verloskundige. Zij kunnen voor meer informatie contact opnemen met het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) en het Bijwerkingencentrum Lareb.

Wat moet je werkgever doen?
Je werkgever moet ervoor zorgen dat je veilig en gezond kunt werken. je werkgever mag je geen werk laten doen dat schadelijk is voor jou of voor je ongeboren kind.  
Werk je met voor de voortplanting giftige stoffen of stoffen die via de borstvoeding schadelijk kunnen zijn voor je  kind?
Dan moet de werkgever het volgende doen:  

•    De werkgever moet alle stoffen in het bedrijf registreren die schadelijk kunnen zijn voor jou of je ongeboren kind. Hoeveel er van die stof aanwezig is in het bedrijf, over welk werk het gaat en hoeveel werknemers ermee werken. De namen en gevaren moeten bekend zijn, en ook welke maatregelen er genomen zijn om het contact hiermee te voorkomen.
•    De werkgever moet nieuwe medewerkers informatie geven over de risico’s van het werk. Als je zwanger wil worden of als je zwanger bent moet de werkgever voorlichting geven over de noodzakelijke aanpassingen in het werk.
•    Als er te grote risico's of onzekerheden blijven bestaan of het voor jou veilig is om met die stoffen te werken, ben je niet verplicht om met chemische stoffen te werken. Een zwangere vrouw mag in ieder geval niet werken met metallisch lood en verbindingen met metallisch lood.
•    Als er geen mogelijkheden zijn waardoor je veilig kunt werken dan kan je werk worden aangepast. In het uiterste geval krijg je tijdelijk ander werk aangeboden of word je vrijgesteld van werken.

Twijfel je over mogelijke gevaren? Vraag dan advies aan de bedrijfsarts.

Meer informatie

• Kinderen krijgen? Denk na over de risico’s op uw werk (RIVM en Erfocentrum)
• Werken met zware metalen of metaalverbindingen bij kinderwens, zwangerschap of borstvoeding (RIVM)
• Arboportaal over de rechten van mensen met een kinderwens, zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven (Ministerie van SZW)
• App Werk en Zwangerschap (FNV)  
• Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB)
• Geneesmiddelengebruik rondom de zwangerschap (Bijwerkingencentrum Lareb)
   

Bronnen

• Preconceptie Indicatielijst (PIL) (CPZ, 2018)
• Richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk (NVAB, 2018)
   

Dit informatieblad is tot stand gekomen in samenwerking met diverse experts.