Vraag advies aan je bedrijfsarts voordat je zwanger kunt worden

Heb je in je werk te maken met (radioactieve) straling? En wil je zwanger worden? Bespreek dit dan met je bedrijfsarts. Maak een afspraak vóórdat je stopt met anticonceptie en zwanger kunt worden.
Dit geldt ook voor aanstaande vaders (of zaaddonoren) die werken met straling.
Als zwangere vrouwen aan (radioactieve) straling blootgesteld worden, kan dat ook gevolgen hebben voor hun ongeboren kind. Het is belangrijk om voordat je stopt met anticonceptie uit te zoeken of je met gevaarlijke straling in aanraking komt en welke maatregelen je zou moeten nemen.
Heb je geen bedrijfsarts? Neem dan contact op met je huisarts, verloskundige, gynaecoloog of werkgever.

De gevolgen van radioactieve straling voor de zwangerschap verschillen per persoon. Daarom is persoonlijk advies erg belangrijk.

Wat is (radioactieve) straling en waar komt dit voor?

Iedereen krijgt te maken met straling. Maar niet alle straling is (even) schadelijk. Dat hangt af van de hoeveelheid energie van die straling, de dosis en de tijd dat je er mee in aanraking komt.
De meeste mensen komen via hun werk in aanraking met schadelijke straling. Het gaat dan meestal om radioactieve straling.
Je kunt in je werk te maken hebben met radioactieve straling als je werkt in kerncentrales, röntgenkamers van ziekenhuizen en laboratoria. Ook mensen die voor hun werk veel vliegreizen maken (bijvoorbeeld personeel van luchtvaartmaatschappijen) krijgt een grotere hoeveelheid radioactieve straling. Maar je kunt er ook mee in aanraking komen bij een medisch onderzoek. Bijvoorbeeld als er röntgenfoto’s gemaakt worden of een CT-scan.  

Staat jouw beroep er niet bij? En twijfel je of je werkt met radioactieve straling? Neem contact op met je bedrijfsarts, werkgever, huisarts of verloskundige.

NB: Hoewel veel elektrische apparaten (zoals computer, televisie en mobiele telefoon) ook straling uitzenden, is deze niet sterk genoeg om schadelijk te zijn.

Je zwangerschap en de baby
Röntgenstraling is in de eerste 20 weken van de zwangerschap het meest schadelijk voor je baby.

Wat kun je doen om de risico’s kleiner te maken?
Werk je met straling of radioactief materiaal?  Neem dan - liefst al vóór je stopt met anticonceptie-  contact op met je bedrijfsarts of de arbodienst en/of je werkgever om op tijd maatregelen te nemen. Op het open spreekuur kun je terecht met vragen.
Wat je met de bedrijfsarts bespreekt valt onder medisch geheim. Dat betekent dat de bedrijfsarts dat niet mag bespreken met je werkgever. Het mag wel als jij daar toestemming voor geeft. Het advies van de bedrijfsarts kun je zo nodig bespreken met je werkgever. Bespreek met je bedrijfsarts op welke manier je dat het beste kunt doen.
Heb je geen bedrijfsarts of arbodienst? Ga dan naar de huisarts of verloskundige. Zij kunnen voor meer informatie contact opnemen met het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) en Bijwerkingencentrum Lareb.
Moet je een medisch (beeldvormend) onderzoek ondergaan, zeg dan altijd dat je zwanger bent. Houd daar rekening mee als je moet afspreken voor bijvoorbeeld röntgenfoto's in het ziekenhuis of bij de tandarts. Ben je al zwanger? Zeg dat dan tegen je arts of tandarts. Overleg ook als je niet zeker weet of je al zwanger bent.

Wat moet je werkgever doen?
De werkgever moet nieuwe medewerkers informatie geven over de risico’s van het werk. Bij een kinderwens of bij zwangerschap moet de werkgever voorlichting geven over de noodzakelijke aanpassingen in het werk.

Meer informatie

• Kinderen krijgen? Denk na over de risico's op uw werk (RIVM)
• Arboportaal over de rechten van mensen met een kinderwens, die zwanger zijn of borstvoeding geven (Ministerie van SZW)
• Voorlichting over straling aan patiënten (Nederlandse Vereniging voor Radiologie)
• Handreiking arbomaatregelen zwangerschap en werk informatie voor werkgevers (SER)
• Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB)
• App Werk en Zwangerschap (FNV)

Bronnen

• Preconceptie Indicatielijst (PIL) (CPZ, 2018)
• Richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk (NVAB, 2018)
   

Dit informatieblad is tot stand gekomen in samenwerking met diverse experts.