Vraag advies vóórdat je zwanger wordt
Wil je zwanger worden en heb je overgewicht of obesitas? Dan is het advies om voordat je zwanger wordt af te vallen en op een lager gewicht te komen.
Een aantal kilo’s afvallen heeft al effect: bij een gewichtsverlies van 10% van het totale lichaamsgewicht, worden de risico’s al duidelijk kleiner. Je hebt dan meer kans om zwanger te worden en het is veel beter voor je gezondheid, het verloop van je zwangerschap en de gezondheid van je toekomstige kind.
Daarom kun je het beste vóórdat je stopt met anticonceptie en je zwanger kunt worden een gesprek hebben met je verloskundige of huisarts. Je kunt dan de juiste hulp krijgen via je huisarts. Afvallen zal tijd kosten, informeer op tijd.

De Body Mass Index (BMI) geeft de verhouding aan tussen lengte en gewicht.
Heb je een BMI tussen de 18,5 en 25. Dan spreken we van een gezond gewicht.
Heb je een BMI  tussen de 25 en 30? Dan heb je overgewicht.
Heb je een BMI van 30 of hoger? Dan heb je obesitas.

Of en de mate waarin jouw overgewicht gevolgen heeft voor de zwangerschap verschilt van persoon tot persoon. Daarom is persoonlijk advies belangrijk. 
 

Overgewicht en zwanger worden
Een lager gewicht is beter voor je vruchtbaarheid, de zwangerschap en de gezondheid van je kind. Want door overgewicht of obesitas kunnen vrouwen minder vruchtbaar zijn en er is ook meer kans op een miskraam.
Probeer daarom gezond en gevarieerd te eten: eet veel groente en fruit. Daarnaast is het goed om af te wisselen tussen vlees, vis en vleesvervangers. Wat melk en melkproducten betreft kun je het beste kiezen voor magere varianten. Dan is er een goede basis voor jou en de baby.
Afvallen tijdens de zwangerschap is niet goed. Dan krijgen jij en je kind misschien te weinig voedingsstoffen binnen. Het is belangrijk dat je voordat je zwanger wilt worden en stopt met anticonceptie, een gesprek hebt met je verloskundige of huisarts. Je kunt dan de juiste begeleiding krijgen. Het kan nodig zijn dat je bloeddruk wordt gecontroleerd en soms is ook onderzoek naar de bloedsuikerspiegel noodzakelijk.

Je zwangerschap en je baby
Vrouwen met overgewicht of obesitas hebben meer kans op problemen tijdens de zwangerschap, zoals het krijgen van zwangerschapssuiker (zwangerschapsdiabetes) en (ernstige) hoge bloeddruk, en het overlijden van de baby tijdens de zwangerschap. Er is meer kans op aangeboren afwijkingen bij het kind. En op een te zwaar kind (voor de duur van de zwangerschap) en mede daardoor problemen bij de bevalling, zoals problemen bij de geboorte van de schouders. Er is meer kans op een keizersnede (sectio) en op een nabloeding na de bevalling.
Bij obesitas wordt geadviseerd om te proberen om ook tijdens de zwangerschap niet teveel aan te komen.
Als de moeder obesitas heeft is het soms moeilijker om op een echo alle organen van de baby goed te bekijken. Daardoor worden aangeboren afwijkingen niet altijd gezien. Over het algemeen geldt hoe hoger je BMI (dit betekent vaak hoe zwaarder je bent) des te meer problemen zijn er tijdens de zwangerschap. 
 

Bariatrische chirurgie en zwanger worden
Ben je geopereerd vanwege overgewicht (bariatrische chirurgie)? Ook dan is het van belang om voordat je zwanger wordt een stabiel gewicht te hebben.
Het advies is om na de operatie een jaar tot twee jaar te wachten met zwanger worden. Het is belangrijk dat je geen tekort krijgt aan vitamines en eiwitten. Daarom krijg je als je zwanger wil worden advies over je voeding. Je vitamines worden vooraf in je bloed gecontroleerd. Als het nodig is worden je vitaminepillen aangepast. Er moet een goed plan worden gemaakt door de verloskundige en gynaecoloog, wie welke zorg levert tijdens de zwangerschap en de bevalling.
 

Bariatrische chirurgie en je zwangerschap
Meestal verloopt een zwangerschap na bariatrische chirurgie zonder problemen. Maar bij 6-8% kunnen er complicaties optreden door de eerdere operatie, bv problemen met de darmen, zoals een volvulus: draaiing van de darm  die ervoor zorgt dat de darmen geen bloed meer krijgen.  De gynaecoloog zal in samenwerking met het bariatrie team controleren of er geen tekort ontstaat aan vitamines (bv vitamine B12) en ook het bloedsuikergehalte in je bloed wordt onderzocht. De groei van de baby zal ook extra gecontroleerd worden.  

Belangrijke punten voor het gesprek met je arts

• Heb je overgewicht of obesitas en wil je zwanger worden? Dan kun je het beste vóórdat je zwanger wordt met je verloskundige of huisarts hierover praten. De huisarts kan je indien nodig verwijzen naar een diëtist.
• Een lager gewicht is beter voor je gezondheid, je vruchtbaarheid, de zwangerschap en de gezondheid van je kind. Bij een gewichtsverlies van 10% van het totale lichaamsgewicht, worden de risico’s al duidelijk kleiner.
• Het is belangrijk dat alle betrokken hulpverleners gezamenlijk een behandelplan in je dossier opnemen. Alle afspraken over de begeleiding bij het zwanger worden, zwangerschap, bevalling en kraamperiode komen hierin bij elkaar te staan. Wij raden je aan om hier zelf op aan te dringen.

Meer informatie

• Wat is BMI? (Voedingscentrum)
• Zwanger worden (Nederlandse Stichting Over Gewicht)
• Gezond gewicht en zwangerschap (Voedingscentrum)
• Slimmerzwanger.nl Persoonlijk online coachingsprogramma dat mensen met een kinderwens helpt hun voeding en leefstijl te verbeteren (ErasmusMC)
• Boek “Voordat je zwanger wordt. Wat vrouwen en mannen moeten weten.” Eric A.P. Steegers en Anjo Geluk (2022). Uitgeverij Garant. Zie o.a. hoofdstuk 14.

Bronnen

• Preconceptiezorg Indicatie Lijst (CPZ, 2018)
• Zwangerschap bij obesitas (NVOG, 2018)
• NHG standaard Preconceptiezorg (NHG, 2011)
   

Dit informatieblad is tot stand gekomen in samenwerking met diverse experts.