Nieraandoening en kinderwens
Vraag advies vóórdat je zwanger wordt
Heb jij een nieraandoening of heb je een niertransplantatie gehad en heb je een kinderwens? Maak dan vóórdat je stopt met anticonceptie zoals pil, condoom of spiraal een afspraak met je huisarts of specialist (nefroloog en gynaecoloog). Je nieraandoening kan invloed hebben op jouw gezondheid tijdens de zwangerschap, de zwangerschap en je ongeboren kind.
Of en welke gevolgen een nieraandoening heeft voor de zwangerschap, verschilt van persoon tot persoon. Daarom is persoonlijk advies belangrijk.
Nieraandoening en zwanger worden
Bij een nieraandoening of na een niertransplantatie kan een goede voorbereiding op een zwangerschap problemen voorkomen. Want het kan zijn dat je nieren slechter gaan werken tijdens of na de zwangerschap. Bespreek daarom je kinderwens op tijd met je nefroloog en gynaecoloog. Samen zorgen zij voor de juiste begeleiding vóór, tijdens en na de zwangerschap. Maak het liefst een half jaar tot een jaar vóórdat je gaat proberen zwanger te worden een plan met hen.
Sommige medicijnen zijn schadelijk voor je ongeboren baby. Daarom kun je deze beter niet gebruiken als je zwanger wilt worden of tijdens een zwangerschap. De medicijnen kunnen bijvoorbeeld de kans op een afwijking van de baby vergroten. In overleg met je specialist (nefroloog en gynaecoloog) kun je minder medicijnen gebruiken of overstappen naar andere medicijnen. Stop nooit zelf met je medicijnen, maar bespreek dit met je specialist voordat je zwanger kunt worden.
Een nieraandoening hoeft geen invloed te hebben op je vruchtbaarheid. Maar als je nieren door de nieraandoening minder goed werken, kun je minder vruchtbaar zijn. Hoe meer de nieren beschadigd zijn, hoe groter de kans dat je minder vruchtbaar ben. Als de nieren slechter werken, kan dat invloed hebben op je hormonen. Hierdoor werken de eierstokken minder goed en vindt er minder vaak een eisprong plaats. Dit kan leiden tot menstruatie problemen. Vrouwen worden dan minder vaak of helemaal niet meer ongesteld. Na een niertransplantatie kan door het verbeteren van je nierfunctie de vruchtbaarheid weer herstellen. Gebruik in elk geval anticonceptie als je nog niet zwanger wilt worden.
Lukt het na één jaar niet om zwanger te worden? Dan wordt er, net als bij vrouwen zonder een nieraandoening, onderzoek naar de vruchtbaarheid gedaan. De gynaecoloog zal samen met jou een plan maken. Misschien is een vruchtbaarheidsbehandeling mogelijk. Een vruchtbaarheidsbehandeling voor vrouwen met een nieraandoening is meestal niet anders dan voor vrouwen zonder nieraandoening.
Sommige mensen die een vormafwijking van de nieren en urinewegen hebben, hebben ook een vormafwijking van de baarmoeder en vagina. De gynaecoloog kan aanvullend onderzoek doen, bijvoorbeeld een standaard echo of een 3D echo, een kijkoperatie of een MRI-scan. Zo kan een eventuele vormafwijking van de organen goed gezien worden.
Je zwangerschap en je baby
Bij vrouwen met een nieraandoening kan de werking van de nieren achteruit gaan tijdens of na de zwangerschap. Meestal gaat het tijdelijk achteruit, maar soms kan dit blijvend zijn. Hoe meer de nieren voor de zwangerschap beschadigd zijn, hoe groter het risico dat de nieren minder goed gaan werken tijdens en na de zwangerschap.
Ook je bloeddruk speelt een rol. Hoe slechter je nieren werken, hoe groter de kans op problemen tijdens de zwangerschap. Vrouwen met een nieraandoening hebben een verhoogde kans op:
- Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap
- Zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie)
- Baby met een te laag geboortegewicht voor de duur van de zwangerschap
- Te vroeg geboren baby
- Dood geboren baby
Verder hebben vrouwen met een nieraandoening een verhoogde kans op een keizersnede.
Bespreek samen met je specialist (nefroloog en gynaecoloog) de mogelijke risico’s van een zwangerschap en het plan voor begeleiding en behandeling tijdens een eventuele zwangerschap en bevalling. Soms wordt afgeraden om zwanger te worden. Vrouwen die dialyseren wordt aangeraden om de zwangerschap uit te stellen tot na een niertransplantatie. Een zwangerschap na een niertransplantatie gaat vaak beter.
Een niertransplantatie is alleen niet altijd mogelijk.
Tijdens je zwangerschap word je begeleid door een gynaecoloog en nefroloog. De controles vinden plaats in het ziekenhuis, en bij ernstige nieraandoeningen of na een niertransplantatie in een academisch ziekenhuis.
Kans dat de baby ook een nieraandoening krijgt
De kans dat je kind ook een nieraandoening krijgt, is afhankelijk van het soort nieraandoening dat je hebt. Sommige nieraandoeningen zijn erfelijk, andere niet. Je nefroloog kan je vertellen of jouw aandoening erfelijk is. Als het nodig is, kan je nefroloog je verwijzen naar een klinisch geneticus (erfelijkheidsarts). Deze arts kan meer vertellen over de aandoening en over de eventuele kans op de aandoening voor de baby.
Andere belangrijke punten voor het gesprek met je specialist (nefroloog en gynaecoloog)
- Als je medicijnen gebruikt, is het belangrijk om te bespreken welke medicijnen je vóór, tijdens en na de zwangerschap (borstvoeding) kunt gebruiken. Stop niet zelf met je medicijnen maar bespreek het met je specialist.
- Bij erfelijke nieraandoeningen is het belangrijk om voor de zwangerschap advies te krijgen van een klinisch geneticus (erfelijkheidsarts).
- Het is van belang dat al vóór je zwangerschap wordt onderzocht hoe goed jouw nieren werken.
- Vóór, tijdens en na je zwangerschap moeten je nieren en je bloeddruk regelmatig gecontroleerd worden.
- Het is belangrijk dat de groei van je baby wordt gecontroleerd tijdens de zwangerschap. Daarom wordt er regelmatig een echo gemaakt door een gynaecoloog.
- Tijdens de zwangerschap word je begeleid door een gynaecoloog en een nefroloog. De controles vinden in het ziekenhuis plaats.
Het is belangrijk dat alle betrokken hulpverleners samen een behandelplan in je dossier opnemen. Alle afspraken over de begeleiding bij het zwanger worden, zwangerschap, bevalling en kraamperiode komen hierin bij elkaar te staan. Wij raden je aan om hier zelf op aan te dringen.
Kenniscentrum medicijnen en zwangerschap
Wil je voor of na het gesprek met je huisarts of specialist meer weten over de veiligheid van jouw medicijn? Ga dan naar de website van Moeders van Morgen Lareb. Daar kun je jouw medicijn opzoeken via https://www.lareb.nl/mvm-kennis.
Meer informatie
- Kinderwens en zwangerschap bij nierziekten (nieren.nl)
- Forum over kinderwens en zwangerschap voor nierpatienten (nieren.nl)
- Nierziekten en erfelijkheid (nieren.nl)
- Erfelijkheid en nierziekten (Nierpatiënten Vereniging Nederland en Nierstichting)
- Nierschade. Verminderde nierfunctie (Thuisarts)
- Boek “Gezond zwanger worden. Handboek preconceptiezorg.” Eric A.P. Steegers, Annemarie Mulders, Yves Jacquemyn en Anjo Geluk (2023). Uitgeverij Garant. Zie o.a. hoofdstuk 14.
@ ZwangerWijzer 2023
Dit informatieblad is tot stand gekomen in samenwerking met diverse experts en gebaseerd op richtlijnen en medisch-wetenschappelijke literatuur. De bronnen vind je in de Bronnenlijst ZwangerWijzer.