Vraag advies aan de bedrijfsarts zodra je weet dat je zwanger bent
Doe je regelmatig lichamelijk zwaar werk en ben je zwanger?  Dan is het verstandig om een gesprek te hebben met je bedrijfsarts. Je kunt dat het beste doen zodra je weet dat je zwanger bent.
Heb je geen bedrijfsarts? Neem dan contact op met je huisarts, verloskundige, gynaecoloog of werkgever.
 

Of en de mate waarin lichamelijk zwaar werk gevolgen heeft voor de zwangerschap, verschilt van persoon tot persoon, daarom is persoonlijk advies erg belangrijk.
 

Wat is lichamelijk zwaar werk en waar komt dit voor?
Met lichamelijk zwaar werk bedoelen we werk waarbij je veel kracht moet leveren, zoals dragen, tillen, duwen en trekken. Denk bijvoorbeeld aan het sjouwen van kratten, het verplaatsen van dozen, het optillen van mensen, of het duwen en trekken van rolcontainers.
Ook bepaalde houdingen waarin je je werk moet doen, kunnen lichamelijk zwaar zijn. Bijvoorbeeld in de kinderopvang als je veel moeten bukken, hurken en knielen. Of bijvoorbeeld in de horeca, als je veel moet (trap)lopen of lang moet staan.  
Staat jouw soort werk (beroep) er niet bij? En twijfel je of jij (te) zwaar lichamelijk werk hebt? Bespreek dat dan met je bedrijfsarts, werkgever, huisarts of verloskundige.
 

Je zwangerschap en de baby
Als je eerder een miskraam hebt gehad, maakt lichamelijk zwaar werk de kans iets groter op nog een miskraam. Er is ook een  groter risico dat je kind te vroeg geboren wordt.
Baby’s die te vroeg worden geboren hebben vaker een moeilijke start omdat hun organen nog niet helemaal zijn ontwikkeld. Ze kunnen bijvoorbeeld problemen hebben met hun ademhaling, de bloedsomloop en zuurstofvoorziening in de hersenen. De gevolgen zijn groter als de baby vroeger in de zwangerschap geboren wordt.

Wat kun je doen om de risico’s kleiner te maken?
Ben je zwanger en heb je lichamelijk zwaar werk? Dan is het goed om te weten dat er wettelijke regels zijn voor de werkgever en richtlijnen voor je artsen. Daarin wordt precies aangegeven wanneer en hoe je werk aangepast moet worden.
Het is het beste om zo min mogelijk lichamelijk zwaar werk te doen tijdens je hele zwangerschap. Maar dat is vooral belangrijk vanaf de 20ste week van je zwangerschap.
Probeer tijdens je werk zo min mogelijk te bukken, te hurken, knielen, of zware dingen te tillen.
Neem af en toe een extra pauze. Een zwangere heeft recht op één of meer extra pauzes van in totaal 1/8 ste deel van de werktijd; meestal is dat 1 uur per dag.
Ook is het advies om, vooral tijdens de laatste drie maanden van je zwangerschap, niet lang te staan en/of te lopen. Met de bedrijfsarts kun je bespreken wat dat voor jouw werk betekent.
Ga naar je bedrijfsarts zodra je weet dat je zwanger bent. Je werk kan dan op tijd worden aangepast. Op het open spreekuur kun je terecht met vragen. Wat je met de bedrijfsarts bespreekt valt onder medisch geheim.
Het advies van de bedrijfsarts kun je zo nodig bespreken met je werkgever. Bespreek met je bedrijfsarts op welke manier je dat het beste kunt doen.
Heb je geen bedrijfsarts? Ga dan naar je huisarts of verloskundige. Zij kunnen voor meer informatie contact opnemen met het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB).

Wat moet je werkgever doen?
Je werkgever moet zorgen dat je veilig en gezond kunt werken. Je werkgever mag je geen werk laten doen dat schadelijk kan zijn voor jou of je ongeboren kind.
 

•    De werkgever moet nieuwe medewerkers informatie geven over de risico’s van het werk. Bij een kinderwens of bij zwangerschap moet de werkgever voorlichting geven over de noodzakelijke aanpassingen in het werk.
•    Je bent niet verplicht om tijdens de zwangerschap zwaar lichamelijk werk te doen. Bij staand werk moet de werkgever zorgen dat je altijd even kunt zitten, als het werk dit toelaat.
•    Als je je werk niet veilig kan doen, dan kan je werk worden aangepast. In het uiterste geval krijg je tijdelijk ander werk aangeboden. Of je wordt vrijgesteld van werken.
•    Voor de laatste maanden van de zwangerschap is precies vastgelegd hoe lang je mag staan en/of lopen. Ook voor bukken, hurken, knielen en tillen gelden bepaalde regels. Informeer hiernaar bij je bedrijfsarts.

Twijfel je over mogelijke gevaren?  Vraag dan advies aan de bedrijfsarts.

Meer informatie

• Kinderen krijgen? Denk na over de risico’s op uw werk (RIVM en Erfocentrum in opdracht van het ministerie van SZW)
• Arboportaal over de rechten van mensen met een kinderwens, die zwanger zijn of borstvoeding geven (Ministerie van SZW).
• Lichamelijk zwaar werk tijdens de zwangerschap (RIVM, NcVB)
• App Werk en Zwangerschap (FNV)
• Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB)

Bronnen

• Preconceptie Indicatielijst (CPZ, 2018)
• Richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk (NVAB, 2018)

Dit informatieblad is tot stand gekomen in samenwerking met diverse experts.