Vraag advies vóórdat je zwanger wordt
Heb je in een vorige zwangerschap een baby met een te laag geboortegewicht gekregen (voor de duur van de zwangerschap)? Maak dan vóórdat je stopt met voorbehoedsmiddelen en zwanger kunt worden een afspraak met je huisarts, of verloskundige of gynaecoloog.

De gevolgen van een te laag geboortegewicht voor een volgende zwangerschap verschillen van persoon tot persoon. Daarom is persoonlijk advies erg belangrijk.
 

Groeiachterstand en zwanger worden
Als je baby onvoldoende gegroeid is tijdens je vorige zwangerschap heb je een hogere kans dat dit in een volgende zwangerschap weer gebeurt. Baby’s met een groeiachterstand hebben minder reserves in de zwangerschap, tijdens de bevalling en daarna. Dat betekent dat er een grotere kans is op problemen. Daarom is het belangrijk dat voordat je weer zwanger wordt, oorzaken worden opgespoord. Misschien is er een behandeling mogelijk. 
Er is een verhoogde kans dat je baby bij een volgende zwangerschap ook onvoldoende groeit. Hoe hoog die kans is, hangt af van de oorzaak van de groeivertraging.
 

Oorzaken
Waarom groeit een baby onvoldoende? Daar zijn verschillende oorzaken voor. Meestal komt het door een slecht werkende moederkoek (placenta). Het kan zijn dat de moederkoek minder goed werkt door bijvoorbeeld een te hoge bloeddruk, suikerziekte, reuma of zwangerschapsvergiftiging/HELPP.

Een te laag gewicht van de baby kan ook ontstaan door een ongezonde leefstijl van de moeder, een infectie, een aangeboren afwijking van de baby of een twee- of meerlingzwangerschap.

Voorkomen van een te laag geboortegewicht
Stoppen met roken, drugs en alcohol is belangrijk, zodra je zwanger wil worden. Je kunt daarvoor hulp vragen bij je (huis)arts of verloskundige. Het kan tijd kosten om deze gewoontes te veranderen, informeer dus op tijd. Zoek de manier die het beste bij jou past.
Ook is het belangrijk dat je een gezond gewicht hebt voor een volgende zwangerschap. Daarnaast moeten chronische ziekten zo goed mogelijk worden behandeld.
Als de groeiachterstand tijdens je vorige zwangerschap veroorzaakt was door een minder goed werkende moederkoek (placenta), dan lijkt het slikken van acetylsalicylzuur (aspirine) door de moeder goed te zijn Dit moet je dan gaan slikken voor 16 weken zwangerschap (bij voorkeur voor de 12de week) tot je 36 weken zwanger bent. De gynaecoloog bespreekt deze mogelijkheid het liefst met je vóór je zwanger bent. Dan weet je precies wat te doen als je zwanger wordt.
 

Je zwangerschap en je baby
Een gezonde leefstijl, behandeling van chronische ziekten en voor sommige vrouwen ook het slikken van aspirine, kunnen ervoor zorgen dat je baby beter groeit.
Werkt de moederkoek slechter, dan wordt het moeilijker om voldoende voedingsstoffen of zuurstof over te brengen naar je baby. Een baby kan langere tijd met minder voedingsstoffen overleven zonder daarvan grote schade te ondervinden. Als de moederkoek heel slecht werkt, kan de baby te weinig zuurstof krijgen. Dit heeft dan ernstige gevolgen voor de baby. Groeiachterstand tijdens de zwangerschap kan een reden zijn om in te grijpen en een baby eerder geboren te laten worden.
Kinderen die veel te vroeg en veel te licht geboren worden, hebben een grotere kans op blijvende ziekten zoals hersenbeschadiging. Zij kunnen zelfs overlijden. Een te laag geboortegewicht vergroot ook de kans op het ontstaan van ziekten op latere leeftijd, zoals hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, suikerziekte en ernstig overgewicht.
 

Belangrijke punten voor het gesprek met je arts of verloskundige

• Het is belangrijk om vóór een volgende zwangerschap te laten onderzoeken wat de oorzaak van het te lage geboortegewicht van je baby was. Dit wordt niet altijd duidelijk. Soms kun je al vóór je volgende zwangerschap maatregelen treffen om te voorkomen dat je weer een te lichte baby krijgt. Je huisarts of verloskundige kan je naar de gynaecoloog verwijzen voor advies en behandeling. In sommige gevallen, als je baby veel te licht was of als er andere problemen waren zoals hoge bloeddruk, kan de gynaecoloog voorstellen om meer onderzoek te doen.
• Als je medicijnen gebruikt, bespreek dan welke medicijnen je vóór en tijdens de zwangerschap kunt blijven gebruiken.
• Als je de vorige keer bent bevallen van een baby met een te laag geboortegewicht, is het van belang dat alle betrokken hulpverleners een behandelplan in je geboorteplan opnemen. Alle afspraken over de begeleiding bij het zwanger worden, zwangerschap, bevalling en kraamperiode komen hierin bij elkaar te staan. Wij raden je aan om hier zelf naar te vragen.

Meer informatie

• Onvoldoende groei van de baby (degynaecoloog.nl)
• Groeivertraging (deverloskundige.nl)
• Complicaties tijdens de zwangerschap (Care4Neo, vereniging van ouders van couveusekinderen)
• Care4Neo (patientenvereniging van ouders van couveusekinderen)
• Boek “Voordat je zwanger wordt. Wat vrouwen en mannen moeten weten.” Eric A.P. Steegers en Anjo Geluk (2022). Uitgeverij Garant. Zie o.a. hoofdstuk 13, 23 en 24.

Bronnen

• Preconceptie indicatielijst (PIL) (CPZ, 2018)
• NHG-Standaard preconceptiezorg (NHG, 2011)

Dit informatieblad is tot stand gekomen in samenwerking met diverse experts.