Vraag advies vóórdat je zwanger wordt
Heb je een chronische hoge bloeddruk (hypertensie) en een kinderwens? Maak dan vóórdat je stopt met anticonceptie en zwanger kunt worden een afspraak met je huisarts of de specialist die jou behandelt.
 

De gevolgen van een verhoogde bloeddruk voor de zwangerschap verschillen van persoon tot persoon. Daarom is persoonlijk advies belangrijk

Hoge bloeddruk en zwanger worden
Als je al voor je zwangerschap hoge bloeddruk hebt, is de kans op problemen met de bloeddruk in je zwangerschap groter. Dit hangt onder andere af van de hoogte van de bloeddruk, hoe lang de verhoogde bloeddruk al bestaat, of er eerder problemen waren en of je een minder goede nierfunctie hebt.
Als je bloeddruk verhoogd is, heb je een verhoogde kans op problemen in je zwangerschap, zoals zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) of HELLP-syndroom. Je kunt daar ernstig ziek van worden. Soms krijgen vrouwen eclampsie: een soort epileptische aanval.
De bloeddruk kan sterk wisselen. Daarom moet de bloeddruk op meerdere momenten worden gemeten, tijdens een langere periode. Bij een licht verhoogde bloeddruk, systolische bloeddruk (bovendruk) SBD 140-160 mmHg, kunnen de metingen over een periode van enkele maanden worden verspreid, om een zo precies mogelijke indruk te krijgen over de gemiddelde bloeddruk. 
 

Als je bloeddruk een keer hoog is

Je huisarts zal je bloeddruk een paar keer meten om te kijken of de bloeddruk hoog blijft. Als dat zo is, volgt er verder onderzoek, onder andere naar je nierfunctie en urine. Ook wordt onderzocht of er nog andere risicofactoren zijn voor hart- en vaatziekten. 
Blijft de bloeddruk hoog, dan wordt besproken of je bloeddruk-verlagende medicijnen krijgt. Je wordt voor verdere begeleiding en onderzoek verwezen naar de gynaecoloog en internist.
Een gezonde leefstijl is niet alleen belangrijk om je zo goed mogelijk voor te bereiden op je zwangerschap, maar kan ook je bloeddruk doen dalen.
 

Je had al een hoge bloeddruk

Als je al bloeddruk-verlagende medicijnen slikt, zal  je arts bekijken wat voor jou de beste medicijnen zijn. Misschien moeten je medicijnen worden aangepast, want sommige medicijnen zijn schadelijk voor je baby. Het is daarom belangrijk om pas zwanger te worden als je medicijnen precies goed zijn. En dat kan soms een tijdje duren. Stop nooit met medicijnen of met anticonceptie zonder overleg met je arts.
Er volgt ook verder onderzoek naar andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten, nierfunctie en urine. Als er extra risicofactoren zijn, word je voor verdere begeleiding en onderzoek verwezen worden naar de gynaecoloog en internist. Als je zwanger bent word je begeleid door de gynaecoloog.

Je zwangerschap en je baby
Als je bloeddruk verhoogd is, is er ook een verhoogde kans op problemen in je zwangerschap, zoals een minder goede groei van de baby, het loslaten van de placenta, waardoor de baby kan overlijden, zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) of HELLP-syndroom. Je kunt daar ernstig ziek van zijn.
 

Pre-eclampsie

Vrouwen met hoge bloeddruk hebben een verhoogde kans op zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie). Dan heb je, naast een hoge bloeddruk ook eiwit in je urine. Je kunt wel klachten krijgen, maar dat hoeft niet. Pre-eclampsie kan tijdens de zwangerschap optreden, maar ook tijdens de bevalling of in het kraambed.
 

Eclampsie

Bij eclampsie zijn er naast een hoge bloeddruk ook stuipen. Stuipen is een soort epileptische aanval. Vaak gaan er klachten zoals erge hoofdpijn of problemen met zien aan de stuipen vooraf, maar het hoeft niet. Eclampsie kan tijdens de zwangerschap optreden, maar ook tijdens of na de bevalling of in de kraamperiode.
 

HELLP-syndroom
Het is nog niet goed duidelijk hoe het HELLP-syndroom ontstaat, maar het wordt gezien als onderdeel van pre-eclampsie. HELLP staat voor Hemolyse (afbraak van de rode bloedcellen) Elevated Liver enzymes (verhoogde leverenzymen) en Low Platelets (een laag aantal bloedplaatjes). Door deze problemen kan je kind te vroeg en/of te licht worden geboren.
Baby’s die te vroeg worden geboren hebben een grotere kans op een moeilijke start doordat hun organen nog niet helemaal zijn ontwikkeld. Ze kunnen bijvoorbeeld problemen hebben met hun ademhaling, bloedsomloop en zuurstofvoorziening in de hersenen. De gevolgen zijn groter naarmate de baby vroeger in de zwangerschap geboren wordt.
De baby kan ook een te laag geboortegewicht hebben (voor de duur van de zwangerschap), doordat de baby niet goed is gegroeid. Baby’s met een groeiachterstand krijgen minder voedingstoffen. Daardoor is er meer kans op problemen tijdens de zwangerschap, de bevalling en daarna.
Kinderen die veel te vroeg of veel te licht worden geboren hebben een grotere kans op blijvende ziekten zoals hersenbeschadiging en zij kunnen zelfs overlijden. Een te laag geboorte gewicht vergroot bovendien de kans op het ontstaan van ziekten op latere leeftijd, zoals hart- en vaatziekten, suikerziekte en ernstig overgewicht.

Preventie van complicaties
Als er door de hoge bloeddruk een verhoogd risico is op zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) dan lijkt het slikken van acetylsalicylzuur (aspirine) te helpen om dit te voorkomen of te beperken. Je moet dan starten met het innemen van aspirine voor de 12e-16e week van de zwangerschap en doorgaan tot een zwangerschapsduur van 36 weken. De gynaecoloog bespreekt deze mogelijkheid het liefst vóór de zwangerschap met je. Dan weet je precies wat je kunt doen als je zwanger wordt.

Belangrijke punten voor het gesprek met je arts

• Stop nooit met je medicijnen en voorbehoedsmiddelen zonder overleg. Het is belangrijk om te bespreken welke medicijnen je vóór en tijdens de zwangerschap kunt of moet blijven gebruiken.
• Bespreek met je arts of er vóór en tijdens de zwangerschap extra onderzoeken nodig zijn, bijvoorbeeld naar de oorzaak van de hoge bloeddruk.
• Bespreek de mogelijke gevolgen van je hoge bloeddruk op jouw gezondheid, je zwangerschap je baby.
• Tijdens de zwangerschap word je bij voorkeur begeleid door een gynaecoloog.
• Het is van belang dat alle betrokken hulpverleners gezamenlijk een geboortezorgplan in je dossier opnemen. Alle afspraken over de begeleiding bij het zwanger worden, zwangerschap, bevalling en kraamperiode (en borstvoeding) komen hierin bij elkaar te staan. Wij raden je aan om hier ook naar te vragen.
   

Kenniscentrum medicijnen en zwangerschap 

Wil je voor of na het gesprek met je huisarts of specialist meer weten over de veiligheid van jouw medicijn? Ga dan naar de website van Moeders van Morgen Lareb. Daar kun je jouw medicijn opzoeken via https://www.lareb.nl/mvm-kennis.

Meer informatie

• Hoge bloeddruk (Thuisarts.nl)
• Hoge bloeddruk en zwangerschap (Deverloskundige.nl)
• HELLP stichting, patiëntenorganisatie op het gebied van zwangerschapsvergiftiging/pre-eclampsie en HELLP-syndroom
• Boek “Gezond zwanger worden. Handboek preconceptiezorg.” Eric A.P. Steegers, Annemarie Mulders, Yves Jacquemyn en Anjo Geluk (2023). Uitgeverij Garant. Zie hoofdstuk 14.

Bronnen

• Preconceptie indicatielijst (PIL) (CPZ, 2018)
• NHG-Standaard preconceptiezorg (NHG, 2011)

Dit informatieblad is tot stand gekomen in samenwerking met diverse experts.