Vraag advies vóórdat je zwanger wordt

Heeft de aanstaande vader (of zaaddonor) een hartziekte? Komen hartziekten voor in jouw familie of in de familie van de aanstaande vader (of zaaddonor)? Is een van jullie als kind geopereerd aan een aangeboren hartafwijking? Dan is er misschien meer kans dat jullie ongeboren kind ook een hartafwijking krijgt. Maak vóórdat je stopt met anticonceptie zoals pil, condoom of spiraaltje een afspraak met je (huis)arts. De (huis)arts kan jullie verwijzen naar een klinisch geneticus (erfelijkheidsarts). De erfelijkheidsarts kan onderzoek doen naar erfelijkheid en jullie begeleiden.

Of en welke gevolgen hartziekten hebben voor de zwangerschap verschilt van persoon tot persoon. Daarom is persoonlijk advies belangrijk.

Hartziekten

Hartziekten kunnen verschillende oorzaken hebben. Ze kunnen aangeboren zijn of later in het leven ontstaan door bijvoorbeeld slagaderverkalking, infecties of een vergiftiging. Sommige hartziekten zijn erfelijk.

Is een eerder kind van jullie of een ander kind in jullie familie geopereerd aan een aangeboren hartafwijking? Dan kan het om een erfelijke hartziekte gaan. Dat kan ook als jij of de aanstaande vader (of zaaddonor) een vader of broer heeft die voor zijn 55e een hart- en vaatziekte kreeg, of een moeder of zus voor haar 65e. Of als plotseling familieleden onder de 50 jaar overleden zijn aan hart- en vaatziekten.

Bij erfelijke of aangeboren hartziekten is er iets mis met de bouw of de werking van het hart, of met de grote bloedvaten van het hart. De problemen verschillen per hartziekte en per persoon.
Er zijn verschillende soorten erfelijke hartziekten: erfelijke hartspierziekten, erfelijke hartritmestoornissen en aangeboren afwijkingen in de vorm of bouw van het hart.

Aangeboren hartafwijkingen kunnen ook onderdeel zijn van een syndroom, bijvoorbeeld bij het syndroom van Down.
Bij hartziekten pompt het hart minder goed, of de snelheid waarmee het hart pompt is onregelmatig of het bloed stroomt anders door het hart. Dit kan verschillende klachten geven. Zoals vermoeidheid, benauwdheid en hartkloppingen. Soms heb je bijna geen klachten, soms heb je meerdere klachten, soms zijn het levensbedreigende klachten.

Kans dat de baby een hartziekte krijgt

De manier waarop je een hartziekte kunt erven verschilt per soort hartziekte. Erfelijke hartspierziekten en erfelijke hartritmestoornissen erven vaak autosomaal dominant over. Als één van de ouders zo’n erfelijke hartziekte heeft, is er een kans van 1 op de 2 (50%) dat je baby ook de hartziekte krijgt.
Aangeboren afwijkingen in de vorm of bouw van het hart hebben vaak meerdere oorzaken, onder andere erfelijkheid.

Als hartziekten in jouw familie of in de familie van de aanstaande vader (of zaaddonor) voorkomen of als jullie al een kind met een aangeboren hartafwijking hebben dan kan je (huis)arts je verwijzen naar een klinisch geneticus (erfelijkheidsarts). Deze arts bespreekt met je wat je kunt doen om te voorkomen dat je kind de hartziekte krijgt. Soms is bijvoorbeeld preïmplantatie genetische test (PGT) mogelijk. Dan word je zwanger door een IVF behandeling. De eicel wordt bevrucht buiten de baarmoeder. Alleen embryo’s die de ziekte niet hebben, worden in de baarmoeder geplaatst. Als bekend is door welke fout in het DNA een hartziekte veroorzaakt wordt, kan ook tijdens de zwangerschap met een vruchtwaterpunctie of vlokkentest gekeken worden of je baby de hartziekte heeft geërfd.

Belangrijke punten voor het gesprek met je (huis)arts

• Komen er hartziekten voor in jouw familie of in de familie van de aanstaande vader (of zaaddonor) of hebben jullie een kind met een aangeboren hartafwijking? Bespreek dit dan voor je zwanger kunt worden met je (huis)arts. Je (huis)arts kan je dan verwijzen naar een klinisch geneticus (erfelijkheidsarts).
• Het is belangrijk dat alle betrokken hulpverleners samen een geboortezorgplan in je dossier opnemen. Alle afspraken over de begeleiding bij het zwanger worden, zwangerschap, bevalling en kraamperiode en (borst)voeding komen hierin bij elkaar te staan. Wij raden je aan om hier ook zelf naar te vragen.

Meer informatie

• Informatie voor patiënten en familieleden (Erfelijke Hartziekten)  
• Erfelijke hart- en vaatziekten (Hartstichting)
• Aangeboren hartafwijkingen (Cyberpoli)
• Zwangerschap en erfelijkheid (Patiëntenvereniging Aangeboren Hartafwijkingen)
• Erfelijke en/of aangeboren hart- en vaatziektes (Erfocentrum)
• Prenatale genetische diagnostiek (Erfocentrum)
• Wat is een klinisch geneticus (VKGN)
• Boek “Voordat je zwanger wordt. Wat vrouwen en mannen moeten weten.”. Eric A.P. Steegers en Anjo Geluk (2022). Uitgeverij Garant. Zie o.a. hoofdstuk 7.

@ ZwangerWijzer 2023
Dit informatieblad is tot stand gekomen in samenwerking met diverse experts en gebaseerd op richtlijnen en medisch-wetenschappelijke literatuur. De bronnen vind je in de Bronnenlijst ZwangerWijzer.